Popularnie frachtem nazywa się po prostu jedną z metod spedycji. Najczęściej określa się tak przewóz towaru drogą morską (frachtowiec »ang. freighter«, czyli statek, który przewozi towary handlowe, również zawdzięcza swą nazwę temu wyrazowi). Czasem słowo „fracht” używane jest także w odniesieniu do spedycji drogowej lub lotniczej. Słowo to jest tak szerokim pojęciem, że używane jest również na określenie przewożonego towaru.
Czym jest fracht?
My przyjrzymy się szerzej najważniejszej i pierwotnej definicji frachtu, która mówi, że jest to wynagrodzenie należne przewoźnikowi od właściciela ładunku. Najczęściej opłata jest uiszczana po wykonaniu zlecenia i przekazaniu towaru odbiorcy – właścicielowi lub spedytorowi – w miejscu docelowym. Czas, w którym należność powinna zostać uregulowana to 30 lub 60 dni, choć ta kwestia zależy od indywidualnych ustaleń umowy. Jeżeli strony uzgodnią inaczej, kwota może zostać również przekazana z góry przed wykonaniem usługi przewozu. Jest to tzw. zaliczka frachtowa. Zwyczajowo kwota frachtu podawana jest w walucie USD (dolar amerykański) lub EUR (euro).
Kwota frachtu – ogólne założenia
W ogólnym rozrachunku wysokość frachtu zależy od sytuacji gospodarczej i rozwoju rynków handlowych. Cenę regulują podstawowe czynniki ekonomiczne, popyt i podaż. Większy popyt np. na przewóz kontenerów przekłada się na wyższe opłaty. Jeśli rosną ceny na rynku surowców (m. in. paliw kopalnych), fakt ten również jak najbardziej przełoży się na wysokość stawek frachtowych. Wzrost opłat dodatkowych oraz różnego rodzaju kryzysy (długotrwałe strajki, katastrofy klimatyczne), które mogą powodować zastoje w portach i zaburzenie łańcucha dostaw, również potęgują wzrost frachtu.
Od czego bezpośrednio zależy wysokość frachtu w różnych obszarach spedycyjnych?
Wysokość frachtu zależy od wielu różnych okoliczności i składowych. Ostateczną kwotę określa umowa na przewóz. Czynniki, które mają bezpośredni wpływ na stawki frachtowe:
- Sposób, w jaki realizowana jest usługa przewozu ładunku to najważniejsze kryterium.
Wyróżniamy takie typy spedycji jak drogowa, morska, kolejowa i lotnicza. Oczywiście nie zawsze każda z dróg przewozu jest dostępna czy odpowiednia dla danego rodzaju towaru.
- Rodzaj przesyłki. Transport ponadnormatywny czy wymagający szczególnego traktowania (np. oznaczony jako niebezpieczny) jest droższy niż przeciętny ładunek. Wymaga więcej procedur, uwagi, zabezpieczeń i indywidualnych rozwiązań niż np. transport kontenerów.
- Ciężar towaru. Im cięższy ładunek przewoźnik ma dostarczyć, tym kwota frachtu będzie wyższa. W tym przypadku jednak trzeba wziąć pod uwagę, że jednorazowe wysłanie cięższego ładunku będzie korzystniejsze cenowo niż wysłanie tej samej ilości towaru w partiach.
- Powierzchnia jaką zajmuje ładunek (objętość przesyłki). Większe objętościowo ładunki będą podlegać wyższej opłacie, ale przewoźnik może również ustalić dodatkowe opłaty za niewykorzystanie dostępnej przestrzeni przewozowej
- Czas i odległość przewozu. Dostarczenie towaru do bliższego kraju będzie tańsze niż gdy w grę wchodzi np. import z Chin do Europy.
- Sezon. Fracht może być wyższy w okresach okołoświątecznych lub gdy pogoda w danym rejonie świata utrudnia transport.
Podsumowanie
Fracht jest bardzo szerokim pojęciem, często używanym w branży spedycyjnej zarówno w sensie potocznym na określenie procesu przewozu, ładunku, jak i opłat związanych z transportem. Sama kwota frachtu jest kwotą bazową za przewóz towarów, jest tylko wynagrodzeniem dla przewoźnika i do całkowitych kosztów spedycji ładunku może dochodzić jeszcze wiele dodatkowych opłat.