TSL (Transport, Spedycja, Logistyka) to sektor gospodarki, który codziennie staje przed różnymi wyzwaniami. Jednym z nich jest transport leków. Ta odnoga przewozów wymaga nie tylko zastosowania standardowych procedur, ale także wyjątkowego podejścia wynikającego z delikatnej natury farmaceutyków. Leki są bowiem nie tylko cennym towarem, ale przede wszystkim środkiem, który bezpośrednio wpływa na zdrowie i życie ludzi. Dlatego też każdy etap ich transportu musi być przemyślany i precyzyjnie zaplanowany, aby zagwarantować bezpieczeństwo i skuteczność. W tym artykule przyjrzymy się temu, co sprawia, że transport leków jest tak wyjątkowy i jakie wyzwania stawia przed przedsiębiorcami branży TSL.
Regulacje prawne dotyczące przewozu leków
Kwestie transportu leków regulują dwa dokumenty prawne: ustawa o prawie farmaceutycznym oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 13 marca 2015 r. w sprawie wymagań Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej. Główne założenia dokumentów dotyczą:
- zabezpieczenia produktów w trakcie transportu;
- wymogów w zakresie dystrybucji produktów.
Zgodnie z nimi, dystrybutor odpowiada za utrzymanie optymalnej temperatury monitorowanej na każdym etapie przewozu – tak, aby zachować jakość i działanie produktów leczniczych.
Uregulowano także wymagania dotyczące środków transportu (rozporządzenie Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej w rozdziale 9 – Transport). Leki przewozi się w:
- kontenerach chłodniczych typu Reefer;
- samochodach-chłodniach.
Kontenery stosuje się w transporcie morskim lub lotniczym. Z kolei samochody-chłodnie sprawdzają się na mniejsze dystanse.
Kluczowe aspekty zabezpieczenia i identyfikacji leków
Aby chronić towar przed kradzieżą, sfałszowaniem lub uszkodzeniem, konieczne jest odpowiednie przygotowanie chłodni i środka transportu. Dobra Praktyka Dystrybucyjna bezpośrednio nie definiuje zestawu zabezpieczeń. Jednak niezależnie od tego w audycie lub w czasie inspekcji należy wykazać, że zabezpieczenia są odpowiednie do transportowanych produktów. Zazwyczaj obejmują one:
- system GPS;
- twardą zabudowę przestrzeni ładunkowej;
- drzwi z zamkiem szyfrowym.
Odpowiednie warunki przewozu
Temperatura przewozu produktów leczniczych wynika ze specyfiki konkretnego produktu i najczęściej oscyluje w przedziałach:
- 2°C – 8°C;
- 8°C – 15°C;
- 15°C – 25°C.
Mapowanie temperatury powinno zakładać i uwzględniać warunki typowe dla transportu danej przesyłki, do których zalicza się między innymi:
- czas trwania transportu;
- otwieranie drzwi w czasie załadunku lub rozładunku;
- symulacje awarii agregatu;
- zdefiniowanie czasu utrzymania temperatury w przestrzeni ładunkowej.
Przewoźnik na każdym etapie transportu musi wykazać, w jakich warunkach przechowuje produkt. To zadanie ułatwiają czujniki połączone z GPS, platformą elektroniczną i drukarką, dzięki którym wygodnie i stale można sprawdzić warunki przesyłki.
Etykiety – więcej niż nazwa produktu
Etykiety to integralna część każdego opakowania transportowego. Współczesne etykiety zawierają ważne informacje dla przewoźników i odbiorców, takie jak:
- dane nadawcy i odbiorcy;
- szczegółowe informacje o produkcie;
- instrukcje postępowania w razie awarii.
Często wykorzystywane są również kody QR i kody kreskowe, które umożliwiają łatwe skanowanie i monitorowanie przesyłki w czasie rzeczywistym.
Dodatkowe wyposażenie – gwarancja bezpieczeństwa i świeżości
W przypadku transportu leków tradycyjne opakowania kartonowe nie wystarczą. Tu z pomocą przychodzą wkłady styropianowe i chłodnicze.
Wkłady styropianowe mają na celu zapewnienie dodatkowej ochrony przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz izolacji termicznej. Dzięki nim produkty są lepiej zabezpieczone przed wstrząsami, a także przed ekstremalnymi temperaturami.
Chłodzenie jest niezbędne, zwłaszcza gdy transportujemy produkty łatwo psujące się, jak świeże jedzenie czy niektóre leki. Tu kluczową rolę odgrywają wkłady chłodnicze – zimne żele czy suchy lód – które pomagają utrzymać niską temperaturę wewnątrz opakowania przez cały czas trwania transportu.